تاریخچه بسته بندی ماکارونی در ایران

تا اواسط دهه شصت ماکارونی، هم به صورت بسته بندی و هم به صورت فله عرضه می‌شد. ماکارونی‌ها تنوع حال حاضر را نداشتند. آن زمان رشته‌های ماکارونی به شکل لوله‌های توخالی بودند. چیزی شبیه به نی.

اولین کارگاه ماکارونی در ایران در سال ۱۳۱۳ شروع به کار کرد و مشتری آن اغلب، سفارت‌های کشورهای خارجی در تهران بودند. به مرور ماکارونی به رستوران‌ها و بعد به خانه‌ها راه یافت و تبدیل به یکی از غذاهای محبوب ایرانی‌ها شد. اولین کارخانه نسبتن مدرن تولید ماکارونی در سال ۱۳۵۶ در ایران شروع به کار و محصولاتش را با برند سمیرا وارد بازار کرد. اما تا اواسط دهه هفتاد بیشتر ماکارونی ایران وارداتی بود و از کشورهای ترکیه و ایتالیا وارد می‌شد.

خلق برند تک ماکارون

تا اینکه بنا بر خاطرات آقای احمد صادقیان – یکی از اعضای خانواده‌‌ای که دو برند فرش ستاره کویر یزد و تک ماکارون را وارد بازار ایران کرده – کارخانه تک ماکارون در سال ۱۳۷۴ به عنوان اولین کارخانه با تکنولوژی روز تولید ماکارونی و با ظرفیت تولید بالا راه اندازی می‌شود.

تا دهه هفتاد، ماکارونی به‌صورت سنتی تولید می‌شد و کیفیت مطلوبی نداشت. بخشی از بازار در آن زمان متعلق به ماکارونی‌های سنتی بود و بخش دیگر هم در دست ماکارونی‌های وارداتی که از ترکیه و ایتالیا می‌آمد.

یک روز آقای مهندس نعمت‌زاده که در آن زمان وزیر صنایع بودند، از دوستان ما که در صنایع آرد فعال بودند دعوت کرده بود و گفته بودند: «یک روز تعطیل در منزل بودم و همسرم ماکارونی می‌پخت. ماکارونی که محصول ترکیه بود. به خودم نهیب زدم که من وزیر صنایع یک کشور باشم و ماکارونی نتواند در کشورم تولید شود؟ چرا باید از ترکیه ماکارونی وارد کنیم؟» بعد هم با لحن خاص خودشان خطاب به حاضران گفتند «یک مرد پیدا نمی‌شود که این ماکارونی‌های وارداتی را از کشور بیرون کند و در داخل کشور ماکارونی تولید کند؟» این دعوت آقای مهندس نعمت زاده را ما پذیرفتیم و بنیان تک ماکارون گذاشته شد.

احمد صادقیان

طراحی بسته بندی تک ماکارون

تک ماکارون با استفاده از بهترین تکنولوژی‌های روز دنیا، شروع به کار کرد. تا هفت، هشت سال هم هیچ کس به سمت تولید ماکارونی نرفت و تک ماکارون تنها ماکارونی تولید ایران بود. تک ماکارون به لطف برند سازی مناسب و توجه به تداوم کیفیت محصول و نوآوری در طراحی بسته بندی موفق شد ماکارونی‌های وارداتی را کنار بزند و حتی وارد بازارهای خارجی شود و کنار ماکارونی‌های ترکیه و ایتالیا بنشیند.

این فرصت طلبی تک ماکارون و بهره برداری آن از بازار بدون رقیب داخلی، هزینه سنگینی روی دست برندهایی گذاشت که پس از تک ماکارون به بازار آمدند.

بخش بزرگی از موفقیت تک ماکارون مربوط به بسته بندی خلاقانه و ساختار شکنانه آن بود. طرحی برگرفته از نقوشی که روی رومیزی‌ها یا سفره‌ها دیده می‌شدند. این طراحی تک ماکارون در میان سایر بسته بندی های ماکارونی را بدل به یک تافته جدا بافته کرد که در اولین نگاه به شلف دیده می‌شد.

رقابت ماکارونی مانا با تک ماکارون

مدتی بعد از موفقیت تک ماکارون در بازار، ماکارونی مانا با صرف بودجه کلان در تبلیغات ATL رقابت همه جانبه‌ای را با تک ماکارون آغاز کرد. اما طراحی بسته بندی و کیفیت محصولات تک ماکارون وزنه سنگینی دربرابر وزن تبلیغات مانا بودند و مدتی طول کشید تا مانا بتواند جای خود را در بازار باز کند.

اگر رقابت برندهای ماکارونی سه رأس داشته باشد، رأس سوم که پس از تک و مانا وارد رقابت شد، برند زرماکارون است.

البته برندهای دیگری نیز در گردونه رقابت قرار گرفتند. از جمله: ماکارونی رشد و مک ماکارون، ماکارونی سمیرا، ماکارونی جهان و …

هیچکدام از این برندها در طراحی بسته بندی ماکارونی موفق به رقابت با تک ماکارون نشدند. هرچند همگی – حتی تک ماکارون – از الگوی بسته بندی سلفونی و خالی گذاشتن بخشی از فضای بسته بندی برای نمایش محصول، بهره می‌بردند. اما تک ماکارون این الگو را با چاشنی استفاده از پترن مرتبط با غذا – یعنی نقش سفره – پیاده کرد و این رمز ماندگاری آن در ذهن مصرف کننده و موفقیت در بازار شد. این درحالی بود که اغلب برندهای موجود در بازار از رنگ سرمه‌ای و یا قرمز برای پیاده سازی این الگو استفاده می‌کنند.

ورود زرماکارون به میدان رقابت

زر ماکارون اما روی تجربه خرید مصرف کننده تمرکز کرده است و با تقسیم مناسب اطلاعات اصلی روی نقاط در معرض دید بسته بندی سعی در جلب رضایت مصرف کننده دارد. منظور از اطلاعات اصلی اطلاعاتی است که مصرف کننده بر اساس آن ماکارونی خود را انتخاب می‌کند. مواردی مانند قطر و وزن ماکارونی معیار خرید اغلب خریداران ماکارونی هستند. زر ماکارون با درج این اطلاعات در لبه‌های کناری بسته بندی ماکارونی کمک کرده است خریدار بدون نیاز به برداشتن بسته بندی از درون شلف، اطلاعات لازم را ببیند.

در مصاحبه‌ای اختصاصی با مدیر مارکتینگ و مدیر آتلیه گرافیک گروه زر، بسته بندی زر ماکارون را از این جنبه و جنبه‌های دیگر بررسی کرده‌ایم.

طراحی بسته بندی ماکارونی خلاقانه

امیدواریم در آینده شاهد طراحی بسته بندی های خلاقانه توسط برندهای ماکارونی باشیم. با نمایش چند بسته بندی خلاقانه ماکارونی در بازارهای جهانی، این مقاله را به پایان می‌بریم.