ماجراجویی در دنیای بسته بندی

طراحی بسته بندی مقوایی و شناخت مقوا

۱۵ مرداد ۱۴۰۱
author پیمان پاکزاد

عاشق سفر و تجربه ‌های نو هستم. لذت سفر برای من از زمان حرکت، شروع می‌شود و از هر لحظه‌ی سفر لذت می‌برم.
از سال 1374، در فضای تبلیغات ایران عاشقانه سفر کرده‌ام. در آژانس‌های تبلیغاتی مطرح به عنوان طراح گرافیک، مدیر پروژه‌های تبلیغاتی، مدیر ایده‌پردازی و متخصص بازاریابی تجربه‌ای، کار کرده‌ام و در این مدت کمپین‌های تبلیغاتی متنوعی را برای برندهای ایرانی و بین المللی، ایده‌پردازی، مدیریت یا اجرا نموده‌ام.
سفر و تجربه در فضای تبلیغات ایران، کمک کرده تا دریابم گاهی راهکارهایی که توسط آژانس های بزرگ تبلیغاتی ارائه می‌شود با آنچه کسب و کارهای کوچک و متوسط نیاز دارند فاصله دارد و نمی‌تواند راه گشای کسب و کارهایی باشد که محصول یا مخاطب یا محل عرضه ای خاص یا محدود دارند. پس تصمیم گرفتم در خدمت این طیف از برندها باشم و با خلق ایده ها و راهکارهای تازه و کارآمد به رونق اونها کمک کنم.

در طراحی بسته بندی مقوایی، شناخت انواع مقوای مناسب برای بسته بندی یک موضوع تعیین کننده است. اگر با این جمله موافق نیستید این مقاله را تا پایان بخوانید.

طراحی بسته بندی برای مقواهای مختلف راهکارهای خاص خود را دارد. زیرا هر مقوا ویژگی‌هایی دارد که بر طراحی بسته بندی مؤثر است. شناخت این ویژگی‌ها از یک طرف و شناخت انواع تکنیک‌های چاپ و جعبه سازی از طرف دیگر به طراح بسته بندی در ارائه یک طراحی درست و دستیابی به نتیجه مطلوب کمک می‌کند.

بیایید چند مقوا و کارتن پرکاربرد در صنعت بسته بندی را از دید طراحی بسته بندی بررسی کنیم.

مقوا پشت طوسی

مقوا پشت طوسی همانطور که از نامش پیدا است یک روی طوسی رنگ دارد. البته روی دیگر آن نیز چندان سفید نیست و هاله بسیار کمی از خاکستری در سفیدی آن دیده می‌شود. شاید بهتر باشد بگوییم سفید است اما کمی هم کدر است. این مقوا چندان مقوای محکمی نیست. از مقوا پشت طوسی برای بسته بندی برخی محصولات و قطعات ارزان قیمت، یا برای تولید بسته بندی‌ هایی که داخل آنها قرار نیست دیده شود استفاده می‌شود. جعبه دستمال کاغذی معروف ترین جعبه‌ای است که در تولید آن از مقوا پشت طوسی استفاده می‌شود.

در طراحی بسته بندی که قرار است با مقوا پشت طوسی تولید شود باید حواس‌تان به رنگ‌ها باشد. رنگ‌های افست وقتی بر مقوا پشت طوسی چاپ می‌شوند بخشی از درخشندگی خود را از دست می‌دهند. همانطور که همه طراحان حرفه‌ای می‌دانند در چاپ افست تمام رنگ‌ها حاصل ترکیب چهار رنگ Cayan (نوعی آبی) Magenta (نوعی قرمز) ؛Yellow (زرد) Black (سیاه) و سفیدی کاغذ یا مقوا هستند. بنابراین اگر سطح مقوا سفید خالص نباشد رنگ‌ها درخشندگی کافی نخواهند داشت. البته اگر بجای تکنیک چاپ افست از تکنیک فلکسو یا سیلک استفاده کنید با چنین مسئله‌ای مواجه نخواهید شد.

مقوا ایندربرد

مقوا بهداشتی

مقوا ایندربرد محبوب‌ترین مقوا در صنعت بسته بندی مقوایی است. شاید بتوان گفت در تولید بسته بندی ۸۰ درصد محصولات موجود در یک سوپرمارکت که بسته بندی مقوایی دارند از مقوا ایندربرد استفاده شده است. اتفاقن این مقوا در میان طراحان بسته بندی هم از محبوبیت فراوانی برخوردار است. زیرا تقریبن هیچ اما و اگری در طراحی ندارد و به غیر از استانداردها و مواردی که در طراحی تمام بسته بندی ها باید رعایت شود، زحمت دیگری برای طراح خلق نمی‌کند.

مقوا ایندربرد از هر نظر یک مقوای متعادل است. سطح آن نه به اندازه مقوا گلاسه صیقلی است و نه به اندازه مقوا کرافت زبر است. سفیدی سطح آان نه به اندازه مقوا گلاسه براق است و نه به اندازه مقوا بشت طوسی کدر است. زیردست آان نه به اندازه مقوا کرافت سخت است و نه به اندازه مقوا پشت طوسی شل است.

به همین دلیل است که ردپای مقوا ایندبرد را می‌توانید در سرتاسر صنعت بسته بندی از بسته بندی مواد غذایی گرفته تا بسته بندی آرایشی و بهداشتی ببینید. حتی برای تولید جعبه دارو نیز اغلب از مقوا ایندربرد استفاده می‌شود.

در طراحی برای یک بسته بندی ایندربرد می‌توانید اطمینان داشته باشید که رنگ‌ها به همان درخشندگی که انتظار دارید چاپ شوند. زیرا رنگ و سطح مقوا ایندربرد مناسب‌ترین بافت برای چاپ افست را در اختیار شما قرار می‌هد.

مقوا کرافت

اگر می‌خواهید بدانید یک طراح گرافیک به چه میزان در طراحی بسته بندی با تجربه و حرفه‌ای است به او یک پروژه طراحی بسته بندی کرافت سفارش دهید.

مقوا کرافت به خاطر رنگ قهوه‌ای که دارد معروف است. برخی به اشتباه  تصور می‌کنند مقوا کرافت کیفیت پایین‌تری نسبت به مقوا سفید دارد. اما جالب است بدانید تمام مقواها در پروسه تولید به رنگ قهوه‌ای هستند. برای تولید مقوای سفید، در زمان تولید مقوا از افزودنی‌های سفید کننده استفاده می‌شود.

مقوا کرافت سختی بیشتری نسبت به مقوا ایندربرد یا انواع دیگر مقوا دارد. برای مثال مقوای کرافت ۳۸۰ گرمی، به سختی مقوا ایندربرد ۴۰۰ گرمی است. یعنی برای تولید جعبه ای با سختی ایندربرد ۴۰۰ گرمی می‌توانید از مقوا کرافت ۳۸۰ گرمی استفاده کنید و هزینه کمتری بابت مواد اولیه بپردازید.

مقوا کرافت

طراحی بسته بندی کرافت

طراحی بسته بندی کرافت اصول خاصی دارد که طراح باید آنها را رعایت کند. برای مثال اگر مقوا پشت طوسی از درخشندگی رنگ‌ها می‌کاهد، مقوا کرافت به طور کلی ماهیت رنگ‌ها را تغییر می‌دهد. واضح است که این بخاطر رنگ قهوه‌ای کرافت است.

تنها رنگی که هیچ تاثیری از رنگ مقوا نمی‌گیرد رنگ سیلک است. بنابراین اگر اصرار دارید تصویر رنگی روی مقوا کرافت چاپ کنید و همانطور که انتظار دارید دیده شود. باید ابتدا با تکنیک سیلک یک لایه سفید بر سطح زیر تصویر چاپ کنید. سپس تصویر اصلی رل با تکنیک افست روی سفیدی سیلک چاپ کنید.

البته راه آسان‌تر و ارزان‌تری هم وجود دارد. قید تصویر را بزنید و از طرح‌های مینیمال با رنگ‌های پُر و تمپلات استفاده کنید. یا به سراغ چاپ تکرنگ با تکنیک سیلک بروید. پیشنهاد دیگر هم استفاده از طلاکوب و نقره کوب است.

طراحی بسته بندی کرافت در کنار این سختی‌ها یک حسن بزرگ دارد. و آن بهتر دیده شدن است. یک جعبه کرافت در میان تعدادی جعبه معمولی بیشتر به چشم می‌آید. زیرا رنگ قهوه‌ای مقوا کرافت موجب ایحاد تمایز می‌شود.

مقوا دوپلکس

مقوا دوپلکس از لمینیت شدن دو یا سه لایه مقوا روی هم به دست می‌آید. این مقواها می‌توانند سفید یا کرافت باشند. جعبه هایی که با مقوا دوپلکس تولید می‌شوند برای حمل کالاهای آسیب پذیر کوچک و سنگین مناسب هستند. در بسته بندی غذا از مقوا دوپلکس برای تولید جعبه پیتزا و جعبه غذای بیرون بر استفاده می‌شود. در بسته بندی صنعتی برای تولید جعبه انواع لوازم یدکی و در بسته بندی آرایشی و بهداشتی برای تولید جعبه عطر و ادکلن از آن استفاده می‌شود.

ضخامت زیاد مقوا دوپلکس موجب می‌شود دستگاه‌های چاپ افست کمی بتوانند روی آن چاپ کنند. اما می‌توان از چاپ فلکسو برای تولید جعبه دوپلکس استفاده نمود. چاپ فلکسو نیز ویژگی‌های خاصی دارد که باید در طراحی به آنها توجه نمایید. مهم‌ترین آنها این است که در چاپ فلکسو بر خلاف چاپ افست رنگ‌ها با هم ترکیب نمی‌شوند. بنابراین شما به ازای هر رنگ در طراحی باید هزینه تولید یک کلیشه و یک بار چاپ را کنار بگذارید.

طراحان استراکچر بسته بندی نیز می‌دانند که در طراحی خط تا و خط برش باید حواس‌شان به ضخامت مقوا دوپلکس باشد.

ورق کارتن

ورق فلوت دار یا ورق کارتن، ورقی است چند لایه و فلوت دار که از آن برای تولید بسته بندی لوازم خانگی، بسته بندی لوازم برقی و بسته بندی میوه که باید وزن زیادی را تحمل کنند یا جعبه‌هایی که باید کالای بزرگی را در خود جای دهند استفاده می‌شود. همچنین جعبه هایی که برای حمل و نقل یا ارسال بسته های پستی استفاده می‌شوند را با ورق کارتن تولید می‌کنند. ورق‌های کارتن از نظر تعداد لایه، و تعداد و ارتفاع کنگره‌ها (فلوت) دسته بندی می‌شوند. ورق سه لایه با تعداد و اندازه فلوت (کنگره) متنوع در بازار موجود است. همچنین ورق پنج لایه و ورق هفت لایه نیز برای بسته بندی کالا های بزرگتر یا سنگین‌تر استفاده می‌شوند.

ورق فلوت دار چیست؟

ورق فلوتینگ

ورق فلوت دار یا ورق کارتن، ورقی است چند لایه و فلوت دار که از آن برای تولید بسته بندی لوازم خانگی، بسته بندی لوازم برقی و بسته بندی میوه که باید وزن زیادی را تحمل کنند یا جعبه‌هایی که باید کالای بزرگی را در خود جای دهند استفاده می‌شود. همچنین جعبه هایی که برای حمل و نقل یا ارسال بسته های پستی استفاده می‌شوند را با ورق کارتن تولید می‌کنند. ورق‌های کارتن از نظر تعداد لایه، و تعداد و ارتفاع کنگره‌ها (فلوت) دسته بندی می‌شوند. ورق سه لایه با تعداد و اندازه فلوت (کنگره) متنوع در بازار موجود است. همچنین ورق پنج لایه و ورق هفت لایه نیز برای بسته بندی کالا های بزرگتر یا سنگین‌تر استفاده می‌شوند.

به دلیل ضخامتی که ورق کارتن دارد امکان استفاده از تکنیک چاپ افست برای انتقال طرح روی این ورق وجود ندارد. برای چاپ روی ورق کارتن باید از چاپ فلکسو کمک بگیرید یا اینکه برای دستیابی به چاپ افست می‌توانید از روش لمینیت استفاده کنید. در این روش تصاویر و طرح گرافیکی بر روی کاغذ گلاسه چاپ می‌شوند و کاغذ روی سطح جعبه لمینیت (چسبانده) می‌شود. این عملیات پیش از تا و برش ورق کارتن انجام می‌شود. پس از اتمام عملیات جعبه سازی جلوه کار به گونه‌ای است که انگار طرح مستقیم روی جعبه چاپ شده است. اینجا نیز طراحان استراکچر بسته بندی باید در طراحی خط تا و خط برش باید حواس‌شان به ضخامت ورق کارتن باشد.

احتمالن اکنون شما هم به این نتیجه رسیده‌اید که شناخت مقوا قدم اول در طراحی بسته بندی مقوایی است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *