چهار سوال مهم در بریف طراحی بسته بندی

شما که این مقاله می‌خوانید ممکن است یک طراح استراکچر، طراح ظرف یا یک طراح گرافیک بسته بندی باشید. در هر زمینه از طراحی بسته بندی که تخصص دارید فرق نمی‌کند. شما نیاز به اطلاعات خلاصه شده‌ای از طرف سفارش دهنده دارید تا بتوانید بر اساس آن بسته بندی را طراحی نمایید. این اطلاعات اولیه بریف طراحی بسته بندی است. مهم‌ترین اطلاعاتی که بریف طراحی بسته بندی باید در اختیار طراح بگذارد پاسخ به این چند سوال ساده است:

• مخاطب هدف بسته بندی کیست؟
• ویژگی‌های محصول چیست؟
• محل یا محل‌های فروش محصول کجا است؟
• رقبای محصول کدام برندها هستند؟

سفارش دهندگان بسته بندی معمولن زمانی به سراغ طراح بسته بندی می‌روند که هنوز استراتژی مشخصی برای بسته بندی محصول خود نچیده‌اند. اما به احتمال زیاد برای محصولی که می‌خواهند آن را به بازار عرضه کنند استراتژی طراحی محصول و یا استراتژی ورود به بازار نوشته‌اند. قدم اول شما به عنوان طراح بسته بندی این است که استراتژی ورود به بازار محصول را از سفارش دهنده بگیرید؛ به دقت مطالعه کنید و پاسخ سه سوال بالا را از آن بیرون بکشید. مرحله بعدی دستیابی به اطلاعاتی است که جزئیات بیشتری را برای شما روشن می‌کنند.

مخاطب شناسی

باید دریابید که مخاطب هدف محصول چه سبک زندگی دارد. چه می‌پسندد و چه نمی‌پسندد و چی چیزهایی ممکن است روی تصمیمش تاثیر بگذارد. اگر محصول در یک محدوده جغرافیایی خاص – مثلن ایران یا عراق یا حوزه خلیج فارس – توزیع می‌شود باید دریابید مخاطبین محصول در آن جغرافیا چه ویژگی‌های مشترکی فرهنگی و اجتماعی دارند. اگر محصولی در سطح جهانی توزیع می‌شود باید بتوانید تشخیص دهید که ویژگی‌‌های مشترک مخاطبین محصول در سراسر دنیا چیست.

ممکن است پی بردن به سبک زندگی مخاطب هدف در جامعه‌ای که خود شما نیز در آن زندگی می‌کنید برای‌تان چندان مشکل نباشد. اما زمانی که در صحت اطلاعات خود تردید دارید حتمن اطلاعات درست را از استراتژی محصول استخراج کنید. تا زمانی که اطمینان پیدا نکرده‌اید که مخاطب را به درستی شناخته‌اید دست به کار نشوید. بلکه از سفارش دهنده بخواهید اطلاعات درست را درباره مخاطب هدف در اختیار شما بگذارد. اگر بهانه جویی کرد که زمان یا بودجه کافی برای تحقیق ندارد، او را از عواقب مخاطب شناسی اشتباه آگاه کنید.

شناخت رقبا

بررسی بسته بندی محصولات رقیب که در جامعه یکسان با محصول شما عرضه می‌شوند و عملکرد موفقی دارند یک طور مهندسی معکوس است برای اینکه دریابید چه چیزهایی مورد پسند مخاطب هدف است. در جایی که دیتای کافی از مخاطب وجود ندارد بررسی بسته بندی محصولات رقیب می‌تواند تا حدودی برای شناخت مخاطب هدف یا پی بردن به ترند بازار به شما کمک می‌کند.

از طرفی بسته به اینکه سفارش دهنده چقدر جسارت و مخاطب هدف چقدر پذیرش داشته باشد می‌توانید به سراغ ایده‌هایی بروید که رقبا تا کنون اجرا نکرده‌اند.

برای اینکه بیشتر در این باره بدانید مراجعه کنید به مقاله ((در طراحی بسته بندی محصولات FMCG دنباله رو باشیم یا طرحی نو دراندازیم؟))

نتیجه اینکه:

بریف طراحی بسته بندی باید بتواند حداقل به این چهار سوال پاسخ دهد.

۱- مخاطب هدف بسته بندی کیست؟

پاسخ این سوال شامل دو بخش اصلی است:

ویژگی‌های آماری نظیر: بازه سنی، تجرد و تاهل، جنسیت، تحصیلات و مواردی از این دست.

ویژگی‌های شناختی مانند: سبک زندگی، سلائق، علائق و مواردی مانند اینها

۲- ویژگی‌های محصول چیست؟

محصول چقدر بزرگ است؟ از چه موادی تشکیل شده است؟ (مثلن چقدر شکننده است). وزن آن چقدر است؟ لوکس است؟ یا مصرف عمومی دارد؟

این سوال‌ها قرار است به ما کمک کند تا بایدها و نبایدهایی را درباره طراحی بسته‌بندی محصول در نظر بگیریم. برای مثال اگر شما یک محصول شکننده دارید، قطعا به یک بسته ‌بندی با زاویه بندی‌ها و محافظ‌ها نیاز دارید. هر مسئله‌ای در طراحی بسته ‌بندی محصول در ابتدا برمی‌گردد به خود محصول. اگر برای محصول مایع، بسته‌بندی طراحی می‌کنید گزینه‌ها محدود می‌شود. مثلن سوپ‌ها و خورش‌های آماده در قوطی بسته بندی می‌شوند.

۳- محل فروش محصول کجا است؟

قرار است در فروشگاه فروخته شود یا در وبسایت، یا در هر دو تای آنها؟ محصول در فروشگاه یا در وبسایت بدون بسته بندی نمایش داده می‌شود یا با بسته بندی؟

۴- رقبای محصول کدام برندها هستند و چه رفتاری را در طراحی بسته بندی پیش گرفته اند؟

شناخت رقبا کمک می‌کند مخاطب را بهتر بشناسید. همچنین کمک می‌کند نقاط ضعف رقبا در طراحی بسته بندی با به نقاط قوت خود تبدیل کنید. یا با پیروی از استراتژی موفق آنها خود را در نقطه امن بازار قرار دهید. و یا طراحی بسته بندی را برخلاف آنچه دیگران انجام داده‌اند پیش ببرید.